Taco Bell từng đăng quảng cáo trên báo với tiêu đề “Cảm ơn bạn đã kiện chúng tôi” - Ảnh: TACO BELL
Với mỗi lượt chia sẻ, tin giả càng lan truyền rộng hơn. Và đặc biệt càng được chia sẻ nhiều, tin giả càng có vẻ giống tin thật.
Phớt lờ, xóa bài hay công bố sự thật chưa đủ
Ngày 10-11-2022, một tài khoản Twitter tự xưng là đại diện Tập đoàn dược phẩm Eli Lilly (Mỹ) thông báo Eli Lilly sẽ bắt đầu cung cấp insulin miễn phí. Bài đăng gây chấn động ngành dược phẩm và chỉ trong vài giờ lan truyền chóng mặt.
Chỉ có điều đây là
Công ty sữa Arla Foods khảo sát đàn bò sử dụng phụ gia Bovaer - Ảnh: ARLA FOODS
Ba bước vận dụng hiệu ứng lan truyền
Nhóm tác giả nghiên cứu đã đưa ra kịch bản giả định về Công ty thực phẩm hữu cơ Vero Organics. Một video bịa đặt tố Vero buộc công nhân phun thuốc lên cây trồng trong trang trại. Để tận dụng hiệu ứng lan truyền, Vero đã đối phó với tin giả bằng ba bước:
1 Giám sát hiệu ứng cộng hưởng xã hội: Vero đã xây dựng các công cụ lắng nghe xã hội gồm công cụ tự động hóa cùng với các nhân viên và các đối tác chính (như nhà cung cấp) được huấn luyện cách phát hiện nhanh tin giả, cách báo cáo và phản hồi. Nhờ bộ máy cảnh báo sớm này, Vero phát hiện ngay tin giả.
Kế đến nhóm quản lý khủng hoảng phân tích dữ liệu để nhận diện ai đang lan truyền tin giả. Kết quả cho thấy tin giả xuất phát từ một tài khoản ẩn danh, các cộng đồng tương tác nhiều nhất là người tiêu dùng lo ngại sức khỏe, các blogger về thực phẩm hữu cơ và những người ủng hộ phát triển bền vững.
2 Bảo đảm tính minh bạch: Để chống tin giả, cần chứng minh công ty đáng tin cậy. Trước khi có tin giả, Vero đã từng mời các đối tác gồm các nhà nông học, những người ủng hộ nông nghiệp bền vững, những người có ảnh hưởng về sức khỏe, các hội người tiêu dùng và các trung gian trong chuỗi cung ứng như các nhà bán lẻ tới tham quan cơ sở và quy trình sản xuất nghiêm ngặt không dùng thuốc trừ sâu.
Vero cũng hoan nghênh các cơ quan chức năng và khách hàng đến tham quan trang trại. Ngoài ra, Vero và các đối tác bán lẻ còn tổ chức huấn luyện tại các điểm bán hàng và trên mạng. Các gian hàng "Hiểu về trái cây" được mở định kỳ để mô tả sản phẩm hữu cơ và cho ăn thử. Vero còn xây dựng trang Vero Transparency để khách hàng nắm thông tin về công ty.
3 Kích hoạt các đồng minh: Khi tin giả xuất hiện, Vero thông báo với các đối tác mà Vero đã xây dựng quan hệ để họ hiểu rõ vấn đề và nhờ họ giúp dập tắt tin giả.
Kịch bản như sau: Các cơ quan chứng thực xác nhận trang trại của Vero đáp ứng tiêu chuẩn hữu cơ, các nhà nông học giải thích vì sao tin giả vô lý, các khách hàng đăng video trải nghiệm lúc họ đến tham quan trang trại. Vero còn mở chiến dịch #RootedInTruth để các nhà cung cấp và các nhân viên chia sẻ câu chuyện vì sao họ tin tưởng Vero.
Năm 2011, một vụ kiện tập thể vu cho nhân bánh Taco của chuỗi nhà hàng Taco Bell (Mỹ) chỉ chứa 35% thịt bò. Taco Bell đã đăng quảng cáo trên báo với tiêu đề in đậm "Cảm ơn bạn đã kiện chúng tôi" và công bố thành phần nguyên liệu của bánh Taco. Công ty còn nhờ Bộ Nông nghiệp Mỹ xác thực.
Ngoài ra, ông Greg Creed, giám đốc Taco Bell, đã trả lời trên YouTube. Các nhân viên và cơ sở nhượng quyền trực tiếp giải thích với khách hàng.
Trên mạng xã hội, Taco Bell tích cực giải đáp thắc mắc của khách hàng theo thời gian thực và khuyến khích họ chia sẻ trải nghiệm hài lòng. Chiến lược này đã mang lại hiệu quả. Chỉ trong vòng vài tháng, vụ kiện đã được rút lại.
Phát hiện sớm tin giả là điều rất quan trọng. Vào tháng 11-2024, có tin giả tố Công ty sữa Đan Mạch - Thụy Điển Arla Foods đầu độc người tiêu dùng vì sử dụng phụ gia thực phẩm cho bò Bovaer (nhằm giảm khí thải methane). Nhiều khách hàng tức giận đổ bỏ sữa Arla và vứt bơ Arla vào thùng rác. Một số nông dân đăng bài tẩy chay sử dụng Bovaer.
Chỉ sau khi tin giả lan truyền rộng rãi, cuối cùng Arla Foods mới lên tiếng rằng phụ gia Bovaer đã được Cơ quan An toàn thực phẩm châu Âu và Cơ quan Tiêu chuẩn thực phẩm Anh phê duyệt từ năm 2021.
-------------------------
Trường cao đẳng tư thục Oberlin và tiệm bánh gia đình Gibson's Bakery đều là những cơ sở cố cựu ở thị trấn nhỏ Oberlin thuộc bang Ohio (Mỹ). Trường ra đời năm 1833 còn tiệm bánh kinh doanh từ năm 1885. Tiệm bánh bị vu khống nên đi kiện nhà trường. Vụ kiện kéo dài sáu năm và cả nước Mỹ đều hay biết.
>>> Kỳ tới: Vu khống vu vơ, bồi thường bạc triệu đô
Thương hiệu - Những bài học bảo vệ uy tín - Kỳ 7: Coi chừng cú phản đòn 'hiệu ứng Streisand'
