Thấy gì từ 'lùm xùm' từ thiện hơn 16 tỷ đồng của mẹ bé Bắp và Phạm Thoại?

TPO - Giữa ồn ào về khoản tiền hơn 16 tỷ đồng mà các nhà hảo tâm chuyển khoản ủng hộ Tiktoker Phạm Thoại và chị Lê Thị Thu Hòa (27 tuổi) - mẹ bé Bắp, 4 tuổi - để chữa bệnh ung thư cho bé, nhiều ý kiến đang thắc mắc rằng liệu số tiền này có phải nộp thuế thu nhập cá nhân hay không và rằng kêu gọi từ thiện có cần minh bạch tài chính?

Nguồn gốc số tiền hơn 16 tỷ đồng

Như Tiền Phong đã đưa tin, đầu năm 2024, mạng xã hội lan truyền hình ảnh chị Hòa ngày đêm livestream bán hàng trong bệnh viện để kiếm tiền chữa bệnh

Hành trình cùng con chiến đấu với căn bệnh ung thư máu của chị Hòa thu hút sự quan tâm của nhiều người. Ảnh: NVCC.

Theo chuyên gia Được, sau nhiều lùm xùm về chuyện tiền từ thiện do các cá nhân đóng góp cho một đơn vị, cá nhân thời gian vừa qua nên hiện nay quy định về cá nhân, tổ chức nhận tiền từ thiện rất rõ. Trước hết, cá nhân muốn nhận tiền từ thiện phải mở tài khoản nhận tiền và thông báo cho đơn vị sở tại về việc nhận tiền từ thiện. Số tài khoản này cũng phải có thời gian nhận tiền từ thiện rõ ràng và sau đó đóng lại chứ không phải để nhận tiền vô thời hạn.

“Theo quan sát của tôi, nhìn chung, việc kêu gọi từ thiện của cá nhân hiện nay chưa thực hiện đúng theo quy định”, ông Được nói và bổ sung thêm rằng hiện chưa có quy định cụ thể trong

Luật sư Hoàng Tuấn Vũ. Ảnh: NVCC.

Người kêu gọi từ thiện phải có trách nhiệm thống nhất với tổ chức, cá nhân đóng góp để có phương án phân phối, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện còn dư hoặc chuyển cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp để thực hiện các chính sách an sinh xã hội bảo đảm phù hợp với mục tiêu đã cam kết với tổ chức, cá nhân đóng góp.

"Nếu người kêu gọi từ thiện có hành vi gian dối để ăn chặn, chiếm đoạt (không phân biệt hành vi gian dối này xuất hiện ngay từ đầu hay phát sinh sau khi đã nhận tiền từ thiện) thì tùy thuộc vào từng trường hợp, người thực hiện hành vi này sẽ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 174 hoặc Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 175 Bộ luật Hình sự hiện hành, với hình phạt thấp nhất là phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm, hoặc phạt tù từ 3 tháng đến mức cao nhất là tù chung thân", Luật sư Hoàng Tuấn Vũ nói.

Bên cạnh đó, các khoản đóng góp tự nguyện do cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng phải đảm bảo tính công khai, minh bạch. Cá nhân có trách nhiệm mở sổ ghi chép đầy đủ thông tin về kết quả tiếp nhận, phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện theo đối tượng, địa bàn được hỗ trợ, bao gồm những khoản tiếp nhận có điều kiện, địa chỉ cụ thể (nếu có), thực hiện công khai trên các phương tiện truyền thông và gửi kết quả bằng văn bản tới UBND xã nơi cư trú để niêm yết công khai tại trụ sở cơ quan trong 30 ngày.

Đặc biệt, nếu người nào lợi dụng hoàn cảnh khó khăn của người khác để kêu gọi các cá nhân, tổ chức quyên góp ủng hộ rồi chiếm đoạt một phần hoặc toàn bộ số tiền đó thì tùy vào tính chất, mức độ vi phạm mà có thể sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong đó, phạt tiền từ 2 - 3 triệu đồng đối với hành vi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản (căn cứ Nghị định 144/2021 của Chính phủ).

Minh bạch tài chính từ thiện để củng cố tinh thần "tương thân tương ái"

Liên quan đến vụ lùm xùm hơn 16 tỷ đồng giữa Phạm Thoại và mẹ bé Bắp, tối 25/2, Phạm Thoại đã chính thức livetream trên kênh Tiktok cá nhân và có lúc cao điểm thu hút đến hơn 620.000 lượt mắt xem.

Tại phiên livestream, Phạm Thoại cho biết, trong tài khoản MB dùng để kêu gọi giúp đỡ cho bé Bắp ngay từ đầu đã có sẵn 1 tỷ đồng của mình và tổng số tiền các mạnh thường quân gửi vào thực tế là 14,740 tỷ đồng. Trong phiên live, Phạm Thoại liên tục chiếu các hóa đơn phí bệnh viện, ảnh chụp các giao dịch chuyển khoản giữa tài khoản thiện nguyện của Phạm Thoại, chị Hòa, trợ lý cùng nhiều người trung gian, nhân vật khác.

Theo Phạm Thoại, sau khi phiên live kết thúc, mọi thông tin, hồ sơ về sao kê sẽ được anh lập vi bằng toàn bộ và đăng tải lên các trang mạng xã hội. Phạm Thoại cũng tự tin nói với mọi người sẽ minh bạch số tiền và khẳng định toàn bộ số tiền được sử dụng đúng mục đích.

Thấy gì từ 'lùm xùm' từ thiện hơn 16 tỷ đồng của mẹ bé Bắp và Phạm Thoại? ảnh 4

Phiên livestream của Phạm Thoại và mẹ bé Bắp thu hút hơn 620.000 lượt mắt xem trên mạng xã hội Tiktok tối 25/2. Ảnh: Chụp màn hình.

Nói về phiên livestream trên mạng xã hội, một nhà hảo tâm tên P.T.M. xác nhận đã ủng hộ bé Bắp 100 triệu đồng nêu quan điểm, nếu mẹ bé Bắp mà không sao kê được số tiền đã chi tiêu cho bé Bắp như ăn uống, đi lại, tàu xe, vé máy bay, chi phí chữa trị bằng hóa đơn chứng từ rõ ràng... thì trong tất cả các mạnh thường quân, chắc chắn sẽ có người gửi đơn tố giác đến cơ quan công an.

"Đến giờ này chị vẫn còn tin em (mẹ bé Bắp - PV) nên hãy sao kê đi em. Sao kê để lấy lại danh dự của mình, để không phụ lòng tất cả các mạnh thường quân - có người khó khăn phải bỏ cả ăn sáng nhưng thương mẹ con em nên vẫn ủng hộ, dù có là 50.000 đồng - nhưng "của ít lòng nhiều". Sao kê để cho tất cả các gia đình có con bị bệnh hiểm nghèo tương tự như con em nếu sau này cần tiền để chữa trị, họ còn dám kêu gọi. Nếu lần này em không sao kê sẽ ảnh hưởng đến niềm tin của mạnh thường quân. Nếu bị lừa dối một lần người ta sợ, nên lần sau cho dù những bà mẹ khác có làm đúng đi nữa thì người ta vẫn sợ, không ủng hộ nữa", bà P.T.M nói và nhấn mạnh rằng đây không còn là vấn đề về tiền bạc mà là tinh thần tương thân tương ái của người Việt Nam.

Tại hội thảo “Thực trạng pháp luật về từ thiện nhân đạo ở Việt Nam” do Viện Nghiên cứu lập pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, TS. Lê Hải Đường cho biết hoạt động từ thiện đóng vai trò quan trọng trong xã hội. Tuy vậy, vì chưa có hành lang pháp lý đầy đủ, cần thiết nên thực tế đã dẫn đến một số bất cập, hạn chế trong triển khai, làm cho một số hoạt động từ thiện bị bóp méo, lợi dụng, không đúng ý nghĩa, mục đích ban đầu…