Tất cả đã sẵn sàng, quyết tâm 'mở cao tốc' cho kinh tế tư nhân

Ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Ủy ban Kinh tế Quốc hội:

Có thể bãi bỏ, cắt giảm nhiều điều kiện kinh doanh hơn so với yêu cầu. Nếu thực hiện đầy đủ tinh thần theo Nghị quyết 68 sẽ tạo ra một bước ngoặt phát triển lịch sử của kinh tế tư nhân.

Vấn đề là làm sao thực thi đầy đủ, hiệu quả các nội dung của nghị quyết. Bởi từ chủ trương của Đảng đến thể chế hóa và đưa vào cuộc sống là một quá trình rất khó, thậm chí khó hơn cả làm nghị quyết. Nếu không thể chế hóa được thì nghị quyết vẫn là nghị quyết.

Ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Để thể chế hóa thì phải sửa luật, bãi bỏ luật và các nghị định, thông tư nên cần thời gian. Tuy nhiên, với sự quyết tâm của Chính phủ, của Quốc hội, trong vòng 11 ngày sau khi Nghị quyết 68 ra đời, Chính phủ đã trình dự thảo nghị quyết và Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 198 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân để thể chế hóa một số nội dung Nghị quyết 68.

Đây được coi là hành động pháp lý đầu tiên, mang tính cấp thiết để thực hiện Nghị quyết 68. Trong Nghị quyết 198 của Quốc hội nhiều nội dung có thể thực hiện ngay được, như miễn, giảm, thuế, đấu thầu, thanh tra, kiểm tra. Tuy nhiên, còn rất nhiều nội dung cần tiếp tục thực hiện để thể chế hóa.

Nghị quyết cũng đưa ra mốc thời gian Chính phủ phải làm, trong đó có pháp luật về đầu tư, kinh doanh phải ưu tiên thực hiện để tạo điều kiện thông thoáng cho doanh nghiệp.

Ví dụ, Nghị quyết 198 có yêu cầu chậm nhất ngày 31/12/2025, hoàn thành việc rà soát, loại bỏ những điều kiện kinh doanh không cần thiết, quy định chồng chéo, không phù hợp, cản trở sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân; thực hiện giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật, ít nhất 30% điều kiện kinh doanh và tiếp tục cắt giảm mạnh trong những năm tiếp theo. Tuy nhiên, Chính phủ hoàn toàn có thể cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh với tỷ lệ cao hơn, thậm chí có thể bãi bỏ hoàn toàn, hoặc cắt giảm đạt 60-70%.

Ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính:

Trong những năm qua, hình thức thuế khoán được áp dụng như một giải pháp hỗ trợ, phù hợp với điều kiện quản lý và khả năng tuân thủ của hộ kinh doanh. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng phát triển, yêu cầu về minh bạch, công bằng và hiện đại hóa quản lý ngày càng cao, hình thức khoán đã bộc lộ một số hạn chế, cũng như chưa đem lại động lực cần thiết để các hộ kinh doanh phát triển quy mô sản xuất kinh doanh.

Có thể nói, việc xóa bỏ hình thức thuế khoán là một bước ngoặt mang tính cách mạng trong quản lý thuế đối với hộ kinh doanh. Việc chuyển đổi từ hình thức khoán sang kê khai không chỉ là sự thay đổi về phương thức tính thuế, mà là sự chuyển đổi căn bản về tư duy quản lý, về cách thức cơ quan thuế đồng hành với người nộp thuế.

Ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế.

Việc xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh mang nhiều ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế tư nhân cũng như trong quản lý nhà nước.

Việc bỏ thuế khoán chuyển sang hình thức tự kê khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế, giúp phản ánh đúng năng lực kinh doanh và đảm bảo nguyên tắc trong Luật Quản lý thuế “Người nộp thuế tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm”. Xóa bỏ thuế khoán góp phần hiện đại hóa hệ thống thuế và nâng cao hiệu quả quản lý. Đây là bước đi phù hợp với xu thế chuyển đổi số và quản lý thuế điện tử hiện nay.

Khi các hộ kinh doanh tự kê khai trên nền tảng số, cơ quan thuế có thể hỗ trợ tối đa thông qua các ứng dụng kê khai, nộp thuế điện tử đơn giản. Bên cạnh đó, việc này giúp chống gian lận, thất thu thuế hiệu quả hơn và tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các thành phần kinh tế, bởi mọi hộ kinh doanh đều phải tuân thủ nghĩa vụ thuế trên cùng một phương thức minh bạch như nhau.

Trước đây, nhiều hộ kinh doanh quen với nộp thuế khoán nên chưa chú trọng việc ghi chép sổ sách và minh bạch doanh thu. Khi bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh buộc phải thực hiện chế độ sổ sách kế toán, hóa đơn chứng từ như mô hình hộ kinh doanh theo phương pháp kê khai hay doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ.

Ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký VCCI:

VCCI vừa rà soát các văn bản pháp luật để có thể đề xuất Chính phủ cắt bỏ, bãi bỏ những quy định không hợp lí. Chúng tôi có một chương trình tham vấn cho hiệp hội doanh nghiệp, hộ kinh doanh về những vướng mắc, phiền hà cần tháo gỡ.

Theo tôi, Nghị quyết 68 là một quyết tâm chính trị, nên nó có lực chính trị. Đây là cơ hội vàng để tiến hành cải cách. Tuy nhiên, doanh nghiệp tư nhân phải chủ động đề xuất những điểm cần tháo gỡ, không phải ngồi chờ cơ quan quản lý rà soát, cắt bỏ.

Ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký VCCI.

Những sự hào hứng, hứng khởi có thể sẽ qua. Gốc rễ của môi trường kinh doanh là chính sách thực chất đi vào cuộc sống, không để xảy ra tình trạng đưa ra những nghị quyết mới đi vào vết xe cũ.

Các bộ ngành ban hành chính sách phải phục vụ cho doanh nghiệp, chính quyền địa phương đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp. Nên chăng mỗi bộ ngành đều sáng kiến, chương trình cắt giảm hoặc chương trình hành động tốt hơn cho doanh nghiệp.

Mỗi địa phương có thể tự hào có sáng kiến để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển. Tôi hy vọng sau này có chính sách giao chỉ tiêu về phát triển kinh tế tư nhân cho địa phương. Mỗi bí thư, chủ tịch UBND tỉnh phải có mục tiêu kéo được nhiều doanh nghiệp, có được nhiều doanh nghiệp mới…

Một tinh thần giống như thói quen nhắc nhở mỗi sáng ngủ dậy ta có thể làm gì để doanh nghiệp tư nhân phát triển.

Ông Nguyễn Kim Hùng - Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Kim Nam Group:

Cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa là đơn vị cung cấp dịch vụ cuối cùng cho người tiêu dùng trong xã hội. Nghị quyết 68 tạo ra luồng gió mới. Chúng tôi hy vọng với bước đột phá về thể chế, hội doanh nghiệp nhỏ và vừa có cần cơm đi câu chuyên nghiệp, hiệu quả hơn, có sản phẩm chất lượng dịch vụ tốt hơn, giá cả phù hợp hơn.

Ngoài ban hành thể chế, cần làm mạnh hơn nữa công tác truyền thông, không chỉ dừng lại ở tuyên truyền Nghị quyết 68 mà còn phổ biến kinh nghiệm thành công của doanh nghiệp nhỏ và vừa, để cộng đồng doanh nghiệp đi vào cao tốc kinh tế tư nhân như thế nào.

Ông Nguyễn Kim Hùng - Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Kim Nam Group.

Bên cạnh Nghị quyết 68, chúng ta có thể xem xét ban hành 1 nghị quyết hay thể chế cụ thể cho doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển. Nếu đã mở cao tốc cần cho số đông đi vào, không chỉ là tập đoàn, doanh nghiệp lớn mà cần mở nghị quyết riêng biệt cho cộng đồng doanh nhỏ và vừa để họ được bảo vệ, được tạo động lực phát triển.

Chúng ta cần cụ thể hóa hơn nữa bằng nghị quyết, thể chế để chuyển được 5 triệu hộ kinh doanh cá thể sang doanh nghiệp phát triển bền vững.

Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Đình Cung:

Trước những thay đổi lớn của thế giới và sức ép nội tại, mô hình tăng trưởng cũ của Việt Nam không còn phù hợp. Đây là thời điểm mang tính sống còn để tiến hành cải cách lần hai.

TS. Nguyễn Đình Cung.

Trong bối cảnh thực hiện các Nghị quyết như 68, 198 và đặc biệt là những chỉ đạo xuyên suốt của Tổng Bí thư, yêu cầu chuyển từ nhận thức sang hành động là cấp thiết. Tuy nhiên, cách thực hiện hiện nay vẫn mang tính mệnh lệnh hành chính, xuất phát từ yêu cầu của cán bộ quản lý chứ không phải từ nhu cầu của doanh nghiệp hay người dân.

Việc chuyển sang cơ chế hậu kiểm, được xem là xu thế quản lý hiện đại, đòi hỏi thay đổi toàn bộ từ tư duy, tổ chức đến năng lực giám sát. Hậu kiểm không thể chỉ dựa vào bộ máy Nhà nước, mà cần huy động cả xã hội, người tiêu dùng và báo chí cùng tham gia.

Nếu không quyết liệt thay đổi cách thức, không hướng vào người dân và doanh nghiệp, cải cách sẽ thất bại.

Ông Nguyễn Văn Phúc - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội:

Nghị quyết 68 ngay khi ra đời đã tạo ra cú hích, động lực, niềm cảm hứng cho cộng đồng doanh nghiệp. Chúng ta có thể thấy điều đó qua việc VinSpeed và THACO đề xuất đầu tư làm đường sắt cao tốc Bắc - Nam.

Tôi có giấc mơ được trẻ lại cùng với mọi người để được tham gia đóng góp vào sự phát triển của kinh tế tư nhân. Cách đây hàng chục năm, tôi cũng đã được tham gia vào việc xây dựng các luật để kích thích phát triển kinh tế tư nhân. Khi sửa đổi Hiến pháp năm 2013, chúng tôi cũng đã mạnh dạn kiến nghị đưa vào Hiến pháp quy định: “Mọi người có quyền tự do kinh doanh những ngành nghề mà pháp luật không cấm”.

Ông Nguyễn Văn Phúc - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Quan điểm của Đảng về không hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự đã đề cập từ lâu. Vấn đề là thực hiện thế nào? Hình sự hóa hay không hình sự hóa liên quan đến Luật Hình sự mà Quốc hội đang sửa. Ví dụ hành vi lạm dụng để chiếm đoạt tài sản, thì việc vay mượn được điều chỉnh bằng pháp luật dân sự kinh tế, trong đó có quy định chậm nộp thế nào, xử lý ra sao, pháp luật đã quy định đầy đủ. Chỉ khi nào hành vi đó thay đổi bản chất, vượt qua các quy định thì mới tiến hành xử lý hình sự.

Tội phạm và hình phạt chỉ được quy định trong Bộ Luật Hình sự nên cần rà soát kỹ trong quá trình sửa đổi để thể hiện được tinh thần mà Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 nêu ra. Có lẽ, nên nghiên cứu để bỏ bớt các tội trong lĩnh vực kinh tế. Đặc biệt, để hạn chế hình sự hóa cần giảm bớt ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Chỉ cần giảm một ngành nghề kinh doanh có điều kiện là có thể bãi bỏ, giảm được rất nhiều thủ tục, giấy phép cho doanh nghiệp.

PGS, TS. Phạm Văn Hùng - Trưởng khoa Đầu tư, Đại học Kinh tế Quốc dân:

Khi tôi đọc Nghị quyết 68 có tới 3 điểm tâm đắc, đó là: Tính bao quát, tính hệ thống, tính thực thi thực tiễn của Nghị quyết.

Kinh tế tư nhân có lịch sử 35 năm phát triển (từ năm 1990). Số lượng công ty qua các giai đoạn có sự phát triển không ngừng. Gần 10 năm thực hiện Luật công ty có 40.000 doanh nghiệp ra đời, 5 năm thực hiện Luật doanh nghiệp khoảng chừng 120.000 doanh nghiệp ra đời.

PGS, TS. Phạm Văn Hùng - Trưởng khoa Đầu tư, Đại học Kinh tế Quốc dân.

Năm 2017 Nghị quyết 10 của T.Ư xác định riêng về kinh tế tư nhân là động lực, đến Nghị quyết 68 xác định kinh tế tư nhân là quan trọng nhất.

Nghị quyết tạo ra môi trường đầu tư tốt hơn, nhà đầu tư tin tưởng, an toàn, có cảm hứng để đầu tư. Nghị quyết cụ thể hóa việc kinh tế tư nhân có tham gia vào chuỗi toàn cầu; nhóm doanh nghiệp vừa, nhỏ, siêu nhỏ, nhóm dự án khởi nghiệp, tạo ra hệ sinh thái khởi nghiệp đều có cơ hội phát triển.

Nghị quyết đi trực tiếp từ rào cản, tháo gỡ các rào cản, đặc biệt là rào cản bên trong của khu vực tư nhân như quy mô vốn nhỏ, kĩ năng quản trị và một số vấn đề khác như trách nhiệm xã hội.

Hằng năm, có hàng vạn doanh nghiệp mới ra đời, năm 2024 có khoảng 150.000 doanh nghiệp mới ra đời nhưng cũng có 97.000 doanh nghiệp phá sản hoặc chờ phá sản, chưa kể 100.000 doanh nghiệp tạm thời dừng hoạt động. Nguyên nhân xuất phát từ rào cản của chính doanh nghiệp.

Bà Nguyễn Thu Thủy - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn BIM, phụ trách Ban Phát triển dự án tập đoàn:

Với Nghị quyết 68, doanh nghiệp chúng tôi rất phấn khởi và mong chờ sửa đổi Luật, Nghị định, thông tư hướng dẫn để có cơ chế rõ ràng, thuận lợi cho quá trình triển khai.

Bà Nguyễn Thu Thủy - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn BIM.

Việc phân quyền, phân cấp xuống địa phương, cắt giảm thủ tục hành chính là tín hiệu đáng mừng, tạo đà cho doanh nghiệp thực hiện dự án hiệu quả. Đặc biệt với kinh tế tư nhân, hành lang pháp lý minh bạch còn giúp đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, từ khâu phê duyệt dự án đến công tác thi công, góp phần giảm chi phí nhưng tăng giá trị kinh tế, đóng góp cho ngân sách Nhà nước và tạo thêm nhiều cơ hội việc làm.

Doanh nghiệp đang sẵn sàng đón chờ thể chế rõ ràng để tạo động lực triển khai, phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.

Bà Bùi Thu Thủy - Phó Cục trưởng Cục phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể, Bộ Tài chính:

Mọi cuộc cách mạng đều khó khăn và đau đớn khi thực thi, tác động thói quen hằng ngày của cán bộ. Thời cơ đến, nếu không làm, bỏ lỡ và có tội với dân với nước.

Bà Bùi Thu Thủy.

Cán bộ trong ban soạn thảo văn bản pháp luật xoay quanh Nghị quyết 68 cảm nhận rõ, nỗ lực hết sức thực thi, để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp. Doanh nghiệp cảm nhận những nội dung trong Nghị quyết 68, đồng hành vừa giám sát, thực hiện Nghị quyết đi vào cuộc sống.

Ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế:

Chúng ta có sự thay đổi trong vận hành, thay đổi lĩnh vực thuế hộ kinh doanh và từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp. Hộ kinh doanh hỗ trợ tối đa, cơ quan thuế xây dựng cơ sở dữ liệu lớn về doanh thu hộ kinh doanh. Cơ quan thuế tìm hiểu thực tế trên các diễn đàn, người nộp thuế rỉ tai nhau, cơ quan thuế quét được doanh số đầu vào, truyền tai nhau khai đủ, khai đúng.

Ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế.

Việc chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai không làm thay đổi tỷ suất, phương thức tính thuế với hộ kinh doanh. Cơ quan thuế tạo ra tờ khai, xác nhận doanh thu đúng.

Với hộ kinh doanh sẽ có tỷ lệ thuế không thay đổi, chỉ khai đúng, khai đủ. Chi phí người nộp thuế thực hiện việc nộp thuế theo hình thức kê khai giảm đi so với thuế khoán.

Việc chuyển đổi từ khoán thuế sang kê khai giúp hộ kinh doanh giảm chi phí tuân thủ và thời gian thực hiện.

Hộ kinh doanh nộp thuế theo hình thức kê khai sẽ có lợi hơn thuế khoán. Người nộp thuế minh bạch hơn với thủ tục đơn giản có sự tham gia của ứng dụng nền tảng, thiết bị, tối đa hỗ trợ từ phần mềm, tờ khai gợi ý.

Ông Phùng Công Sưởng - Tổng Biên tập Báo Tiền Phong:

Nghị quyết 68 đã thổi luồng gió mới cho cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân, tạo thêm niềm tin, cảm hứng, động lực mới cho doanh nghiệp đầu tư phát triển trong tương lai.

Các ý kiến tham gia tọa đàm rất chất lượng, mang tính xây dựng cao, hàm lượng khoa học lớn và tính thực tiễn sinh động. Chúng ta thấy rằng, để ra đời Nghị 68 không chỉ thể hiện quyết tâm rất lớn của lãnh đạo Đảng, Nhà nước mà còn là nỗ lực của cơ quan soạn thảo, Quốc hội, bộ, ngành.

Ông Phùng Công Sưởng - Tổng Biên tập Báo Tiền Phong.

Để Nghị quyết 68 không chỉ dừng lại ở nguồn cảm hứng nhất thời mà trở thành động lực, nguồn lực cho doanh phát triển cần rất nhiều việc phải làm trong thời gian tới.

Cục thuế đã đi trước một tạo hành lang pháp lý, Quốc hội ban hành Nghị quyết 198… Tất cả hướng tới hỗ trợ, phục vụ doanh nghiệp. Các cơ quan quản lý nhà nước đã thay đổi tư duy rất mạnh mẽ, từ quản lý sang phục vụ, từ nhà nước nhỏ sang phục vụ lớn, hướng tới sự phát triển cho doanh nghiệp, đất nước.

Những đổi mới từ Nghị quyết như không hình sự hóa, cắt giảm 30% thủ tục hành chính, cơ chế thuế, khơi thông nguồn vốn… Tất cả đã sẵn sàng với kỳ vọng quyết tâm cao để mở cao tốc cho kinh tế tư nhân.

Đây là thời điểm khởi điểm khởi đầu, trong vai trò truyền thông của mình, báo Tiền Phong mong nhận được sự hỗ trợ từ các đơn vị, doanh nghiệp để lan tỏa mạnh mẽ thông tin, góp phần sớm đưa nghị quyết đi vào cuộc sống, tạo sự phát triển đất nước.