Tác giả Yuval Noah Harari
Nexus - Lược sử của những mạng lưới thông tin từ Thời đại đồ đá đến 
Sách Nexus - Ảnh: Omega+
Đầu tư trí tuệ con người và nhân tạo như nhau
* Ngoài những lợi ích, AI cũng mang lại nhiều rủi ro cho cá nhân, doanh nghiệp như: tạo nội dung giả, xâm phạm quyền riêng tư, tấn công mạng thông tin... Vậy cần làm gì để có thể tự bảo vệ mình?
- Chúng ta có thể học hỏi các quy định truyền thống về tài chính. Từ khi có tiền xu, tiền giấy, về mặt kỹ thuật, chúng luôn có thể bị làm giả.
Điều này gây ra mối nguy hiểm hiện hữu cho hệ thống tài chính vì làm xói mòn lòng tin vào tiền bạc. Nếu tiền giả tràn ngập thị trường, hệ thống tài chính sẽ sụp đổ. Tuy nhiên luật chống làm giả đã được ban hành để bảo vệ lòng tin vào tiền bạc.
Những gì đã đúng với việc làm giả tiền thì giờ đây cũng đúng với việc làm giả con người. Trước khi AI xuất hiện, hành vi giả mạo người khác sẽ bị xã hội trừng phạt. Nhưng việc tạo ra "người giả" không bị cấm vì công nghệ để làm như vậy vẫn chưa tồn tại.
Giờ đây AI và bot (robot mạng) có thể tự mạo danh mình là con người. Ví dụ, khi một con bot phát tán tin giả trên mạng xã hội, nó giả vờ là con người. Nếu không, sẽ chẳng có ai chú ý đến những gì con bot nói. Những "con người giả" này đe dọa phá hủy lòng tin giữa những con người thực sự.
Do đó nên cấm những "con người giả" một cách quyết liệt như từng cấm tiền giả. Nếu bất kỳ ai phàn nàn rằng các biện pháp nghiêm ngặt như vậy vi phạm quyền tự do ngôn luận, họ nên biết rằng bot không có quyền tự do ngôn luận.
Điều này không có nghĩa là phải cấm tất cả các bot, thuật toán và AI tham gia vào bất kỳ cuộc thảo luận nào. Các tác nhân kỹ thuật số được chào đón, miễn chúng không giả vờ là con người.
* Nếu ông có cơ hội nói chuyện trực tiếp với các doanh nghiệp đang tạo ra AI và làm việc với AI, ông sẽ nói gì với họ?
- AI có tiềm năng to lớn, cả tích cực lẫn tiêu cực. Vấn đề là ta chọn làm gì với nó. Một cách khôn ngoan, ta phải phát triển trí tuệ con người nhiều như phát triển AI. Với mỗi đô la chi cho việc phát triển AI nên chi thêm 1 đô la để phát triển trí tuệ con người, nếu không ta sẽ không biết sử dụng AI một cách khôn ngoan.
AI vẫn đang trong giai đoạn đầu, nhân loại cũng có rất nhiều tiềm năng chưa được khai thác. Và sẽ thật bi thảm nếu đánh mất điều ấy mà thậm chí không nhận ra nó tồn tại.
Hãy nỗ lực để giúp con người trở nên đồng cảm và sáng tạo hơn như cách ta hiện đang dành để phát triển AI có khả năng gây nguy hiểm.
Tác giả Yuval Noah Harari - Ảnh: NVCC
Hiểu bản sắc để điều hướng
* Sau Nexus, liệu ông sẽ có một cuốn sách dự đoán xu hướng phát triển của nhân loại sau kỷ nguyên AI?
- Tôi đang hoàn thành một bộ sách cho trẻ em là Unstoppable US với mục đích chuẩn bị cho chúng bước vào thế kỷ 21 bằng cách kể toàn bộ lịch sử của nhân loại, từ thời kỳ đồ đá đến AI, để giúp chúng hiểu mình là ai. Mọi đứa trẻ đều hỏi: "Tôi là ai? Tôi đến từ đâu?". Để giải đáp, chúng cần biết lịch sử của toàn thế giới.
Nhà viết kịch cổ đại Terence từng nói: "Tôi là con người và không có gì của con người là xa lạ với tôi". Điều này hoàn toàn đúng. Mỗi cá nhân đều là người thừa kế toàn bộ sáng tạo của người đi trước.
Nhưng bản chất của chúng ta còn sâu xa hơn thế nữa. Tất cả những phát minh, ý tưởng của con người trong vài ngàn năm qua chỉ là lớp vỏ bên ngoài. Sâu thẳm trong cơ thể và tâm trí, chúng ta chứa đựng những thứ đã tiến hóa trong hàng triệu năm, từ rất lâu trước khi con người xuất hiện.
Tình yêu giữa cha mẹ và con cái hay nỗi sợ quái vật vào ban đêm không phải do con người phát minh ra. Những thứ này được tạo ra qua hàng triệu năm tiến hóa.
Vậy nên Unstoppable US có mục tiêu kết nối trẻ em với bản sắc sâu sắc của chúng trong tư cách là con người thừa kế hàng triệu năm tiến hóa. Hiểu được bản sắc của mình sẽ giúp trẻ em điều hướng thế giới mới do AI tạo ra.
Ai có hiểu biết và thích văn chương phương Nam thì người ấy luôn có đầu óc rộng mở
