Bà Nguyễn Thị Liệu kể các con đều được công ty “đặt hàng” tuyển dụng khi còn đi học - Ảnh: TÂM LÊ
"Giờ ai có bằng đại học, cao đẳng thì khoe ra để xin việc, không phải giấu bằng xin làm công nhân như trước. Các cháu học xong ra làm khu công nghiệp gần nhà, có bằng cấp và ngoại ngữ xin vào công ty nào cũng dễ, lương cao"- ông Nguyễn Trọng Cường, trưởng thôn Quang Biểu (xã Quang Châu, Bắc Giang), cho biết.
Thời giấu bằng để xin làm công nhân
Con trai thôn trưởng Nguyễn Trọng Cường cũng vậy. Ông cho biết năm 2015 sau khi tốt nghiệp ĐH, con trai ông phải cất bằng đi để xin làm công nhân đứng chuyền.
"Ngày đó chẳng công ty nào tuyển người có bằng ĐH, CĐ cả, có lẽ họ sợ tuyển vào phải trả lương cao. Không chỉ con tôi phải giấu bằng, con các gia đình trong làng cũng thế" - ông Cường kể.
Ở KCN Song Khê - Nội Hoàng (Bắc Giang), anh Phạm Mạnh Cường ban đầu cũng phải cất bằng quản trị kinh doanh của mình để ứng tuyển vào làm dây chuyền sản xuất. Cuối năm 2017, anh Cường mới tiến dần lên vị trí tổ trưởng rồi tới nay là quản lý cả phân xưởng nhờ "trình" ra bằng cấp của mình.
Vợ chồng chị Nguyễn Thị Ngọc đều tốt nghiệp
Lớp học tiếng Trung Quốc dành cho công nhân các KCN Bắc Giang muốn phát triển nghề và tăng thu nhập - Ảnh: HÀ QUÂN
Bây giờ ai có bằng cấp thì khoe ra
Thôn Quang Biểu hiện có 864 hộ dân với 3.800 nhân khẩu. Theo trưởng thôn Nguyễn Trọng Cường, số người độ tuổi lao động đều đang làm KCN Quang Châu cạnh làng. Từ thôn nông nghiệp thuần túy, giờ Quang Châu trở thành thôn bán nông nghiệp. Đời sống người dân khấm khá hơn nhiều, bởi ngoài việc làm, bà con còn xây phòng trọ cho thuê và buôn bán.
Nhà có thu nhập, con cháu có điều kiện học hành, ông Cường khoe: "Cả thôn hiện nay có 122 cháu có bằng ĐH, 63 cháu CĐ, 50 cháu có bằng nghề. Phần lớn sau tốt nghiệp đều trở về quê làm ở KCN gần nhà, có cháu còn được các công ty tới tận trường đón về làm".
Chúng tôi qua gia đình bà Nguyễn Thị Liệu (59 tuổi), một trong số gia đình tiêu biểu của thôn có 3 con đều tốt nghiệp ĐH. Nơi bàn nước của gia đình bà thật khéo léo, phía trên treo ảnh bằng khen, lễ tốt nghiệp ĐH và lễ cưới các con bà.
Vợ chồng bà Liệu có ba con (hai gái một trai) đều tốt nghiệp ĐH Thái Nguyên. Con gái đầu sinh năm 1989, đang làm phó giám đốc một công ty ở KCN VSIP (Bắc Ninh), con gái thứ hai đang làm KCN Quang Châu gần nhà, còn con trai làm công nghệ thông tin ở Hà Nội.
"Các con chịu khó học nên chúng tôi cũng vay mượn cho học tới nơi. Hoàn cảnh khó thế nào cũng không muốn các con phải nghỉ học. Xưa hai vợ chồng đi làm xây dựng, tôi xách vữa. Khi KCN về gần nhà tôi đi làm công nhân, làm 5 năm liền.
Cũng may công ty đã đến tận trường các con để tuyển dụng. Tôi không hỏi lương, nhưng các cháu nói được đôi ba chục triệu một tháng. Hai cháu đầu đã có gia đình riêng, vợ chồng tôi cũng mừng" - bà Liệu kể và tự hào giới thiệu ảnh tốt nghiệp, bằng khen của các con trên tường.
Bà còn khoe căn nhà hai tầng vừa được con sửa lại và đồ gia dụng trong nhà như máy giặt, máy rửa bát - những thứ mà một người nông dân chính hiệu như bà Liệu trước đây chưa từng nghĩ tới.
Số liệu thống kê thị trường lao động quý 1-2025 của Viện Khoa học tổ chức nhà nước và lao động (Bộ Nội vụ)
"Săn đón" lao động có trình độ chuyên môn
Ths Nguyễn Thị Hồng, trưởng khoa điện - điện tử Trường cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội, phân tích: "Nhiều nghề trong khối FDI gắn với điện công nghiệp và tự động hóa, do vậy lao động trẻ không có căn bản thì khó đáp ứng yêu cầu các lĩnh vực mới như kỹ thuật robot, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI)".
Theo bà Hồng, chương trình học được thiết kế theo hướng tích hợp lý thuyết và thực hành. Bàn học lý thuyết sẽ ở giữa và bên cạnh là máy móc thực hành. Chẳng hạn sinh viên học thiết kế mạch tự động độ sáng đèn thì trong 1-2 tiết đầu sẽ học lý thuyết, còn các tiết sau sinh viên phải làm xong sản phẩm và chạy thử để giảng viên góp ý.
Sinh viên cũng được học chuyên sâu kiến thức và thực tập xen kẽ tại doanh nghiệp trước khi tốt nghiệp, từ đó bạn trẻ hiểu được vị trí làm việc tương lai. Biết định hướng cống hiến, nâng cao tinh thần trách nhiệm để đạt năng suất làm việc.
Về phía doanh nghiệp, ông Henry Chien - giám đốc nhân sự Công ty TNHH LITEON Việt Nam - cho biết doanh nghiệp của ông đang mở rộng các lĩnh vực tăng trưởng cao cấp như điện toán đám mây, chất bán dẫn quang điện tử, điện tử ô tô, 5G và AIoT. Để đảm bảo nhân lực, công ty có giải pháp như ký các biên bản ghi nhớ với ĐH Bách khoa, FPT, Hải Phòng để có nguồn nhân lực chất lượng cao lâu dài.
"Chúng tôi rất quan tâm đến việc bản địa hóa nhân lực vận hành và nhân lực quản lý cấp cao, làm sao để nhà máy ở Việt Nam được quản lý bởi chính người Việt. Thời gian qua, nhiều người Việt được đảm nhiệm vị trí cao. Các nhân viên "key talents" (tài năng, kỹ năng tốt) đều được cân nhắc lên cấp cao.
Có thể một số kỹ sư trẻ mới ra trường, chưa có kiến thức chuyên sâu về công nghệ, tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI), công ty sẽ hỗ trợ đào tạo, cập nhật kỹ thuật, làm quen sản phẩm mới" - ông Henry Chien nói.
Doanh nghiệp hỗ trợ nhân viên học thêm
Ông Trương Quang Văn, giám đốc Công ty cổ phần Green Packing (Long An), cho biết công ty rất chú trọng nguồn nhân lực có bằng cấp, được đào tạo chuyên môn tốt. Bởi theo ông, thời đại đang phát triển rất nhanh, nguồn nhân lực thiếu trình độ sẽ "hụt hơi" không thể theo kịp nhu cầu phát triển của doanh nghiệp.
Đặc biệt ngoài chuyên môn đã được đào tạo trước khi xin việc, công ty ông cũng rất chú trọng đào tạo thêm sau khi nhân viên đã đi làm. Công ty sẽ hỗ trợ họ học bên ngoài và mở các lớp ngay tại công ty. Ngoài đào tạo thêm chuyên môn cho công việc hiện tại, công ty cũng thuê giảng viên dạy các kỹ năng mềm khác.
Công nhân đi học tiếng Anh, tiếng Hàn... để được tăng lương
