Nghiên cứu chục năm vẫn chưa xong tiến sĩ

Có nghiên cứu sinh làm chục năm chưa xong tiến sĩ, nhiều người bỏ ngang. Cơ chế hiện nay không khuyến khích giảng viên học tiến sĩ vì quá cực.

Lễ trao bằng tốt nghiệp tiến sĩ và thạc sĩ tại Trường đại học Mở TP.HCM - Ảnh: N.T.

Khó đủ bề

Theo các chuyên gia, các điều kiện tuyển sinh tiến sĩ ngày càng chặt, nhiều ngành hot đi làm được trả lương cao, thiếu chính sách hỗ trợ tài chính cho nghiên cứu sinh là những yếu tố khiến nhiều người không mặn mà học tiến sĩ. Đó là chưa kể đào tạo kiểu vừa làm vừa học khiến thời gian kéo dài, ảnh hưởng chất lượng nghiên cứu.

Đánh giá về đào tạo tiến sĩ tại Việt Nam hiện nay, PGS.TS Vũ Hải Quân, giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM, cho rằng vẫn còn nhiều bất cập, chưa khuyến khích người học học tiến sĩ. Theo ông Quân, hiện nay chưa có chính sách cấp học bổng cho nghiên cứu sinh.

Tính riêng ở lĩnh vực khoa học công nghệ, nhiều trường đại học tại Singapore, Hong Kong, Đài Loan sẵn sàng trả tiền cho nghiên cứu sinh bằng hoặc cao hơn mức lương mà doanh nghiệp trả cho sinh viên tốt nghiệp loại xuất sắc.

Một điểm bất cập nữa là kết nối giữa nhà trường, nhà khoa học và doanh nghiệp ở Việt Nam còn hạn chế nên chưa có nhiều đặt hàng, tài trợ nghiên cứu mang tính mới, thực tiễn đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp. Ngài ra, các quy định liên quan đào tạo chưa theo thông lệ quốc tế, một số ngành thiếu chuyên gia đầu ngành do quy trình xét chức danh giáo sư, phó giáo sư hiện nay.

Cùng quan điểm này, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên hiệu trưởng Trường đại học Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, cho rằng người học tiến sĩ ở Việt Nam khó đủ thứ. Vừa làm vừa học như học tại chức nên không có nhiều thời gian nghiên cứu.

Thiếu phòng thí nghiệm, trang thiết bị nghiên cứu chuyên dụng, nhất là khối ngành kỹ thuật với đặc thù phải nghiên cứu lý thuyết sau đó thực nghiệm để chứng minh. Có những vật liệu rất đắt tiền đôi khi nghiên cứu sinh không thể mua để làm.

Ở nước ngoài người hướng dẫn kéo dự án về cho nghiên cứu sinh làm và nhiệm vụ của họ là làm việc ở lab để nghiên cứu.

Hiện nay, nhiều trường đại học đưa ra các quy định bắt buộc giảng viên phải học tiến sĩ trong thời gian nhất định, nếu không sẽ bị đánh giá không hoàn thành nhiệm vụ.

Mới đây, Trường đại học Công Thương TP.HCM ra thông báo yêu cầu giảng viên nữ dưới 45 tuổi, nam dưới 50 tuổi đã có bằng thạc sĩ bắt buộc phải học tiến sĩ. Khi đăng ký, giảng viên phải dự kiến tiến độ học tập, thời gian dự kiến hoàn thành khóa học và nhận bằng tốt nghiệp; thời gian học nghiên cứu sinh không quá 6 năm.