Nông dân và doanh nghiệp đều mong muốn chính quyền thu mua lúa gạo tạm trữ nhằm giữ giá lúa không tiếp tục giảm sâu - Ảnh: BỬU ĐẤU
Ngay sau khi Philippines - thị trường 'Thần tốc' xuất khẩu gạo và xây dựng thương hiệu quốc gia để giữ vững vị trí thứ hai thế giớiPhilippines tạm dừng nhập gạo 60 ngày, lo 40% xuất khẩu gạo Việt Nam bị chặn cửaViệt Nam vượt Thái Lan trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới
Theo ông Ngời, trong 2 tháng tới, khi Philippines tạm dừng nhập khẩu gạo VN, bà con nông dân mong muốn các cơ quan chức năng tìm thêm thị trường mới để đẩy mạnh tiêu thụ lúa hoặc Nhà nước có chương trình mua lúa tạm trữ để giữ giá lúa không giảm sâu.
"Giá lúa phải trên 6.000 đồng/kg, nông dân mới có lợi nhuận; chứ để giá lúa chỉ trên 5.000 đồng/kg, chắc chắn nông dân sẽ thua lỗ, dù là canh tác trên đất nhà hay đất thuê", ông Ngời nói.
Ông Huỳnh Thiện Liêm - thành viên HTX Trường Phát (Đồng Tháp) - cho biết vụ thu đông vừa thu hoạch xong, giá giảm chỉ còn 5.500 đồng/kg lúa OM18.
"Với mức giá này, nếu năng suất đạt trung bình 5 - 5,5 tấn/ha, nông dân chỉ có thể huề vốn khi canh tác đất nhà, còn lúa trồng trên đất đi thuê là cầm chắc thua lỗ", ông Liêm nói.
Theo ông Nguyễn Văn Hùng, giám đốc HTX Thắng Lợi (Đồng Tháp) - đơn vị đang có hơn 400ha chuẩn bị thu hoạch trong tuần này, giá đã giảm mạnh so với cùng kỳ, chỉ dao động ở mức 5.400 - 5.800 đồng/kg tùy loại giống.
"Doanh nghiệp không bao tiêu, giữa vụ cũng không đặt cọc trước, đến cận ngày cắt mới được lái cho giá, do lo ngại giá gạo sụt giảm sau khi Philippines ngưng nhập khẩu", ông Hùng cho biết.
Tại tỉnh Cà Mau, nhiều hộ nông dân ở các xã trước đây thuộc huyện Phước Long và Hồng Dân của tỉnh Bạc Liêu (cũ) cho biết giá lúa biến động từng ngày, nhưng theo xu hướng giảm là chính.
Theo bà con nông dân, giá một số giống lúa xuống rất thấp, chỉ ở mức khoảng 5.200 đồng/kg, hầu như người trồng lúa không có lời.
Đề nghị doanh nghiệp sớm mua lúa cho nông dân
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Thành Huân, phó giám đốc Sở Công Thương tỉnh An Giang, cho biết đơn vị đã có văn bản yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu gạo tăng cường thu mua lúa cho nông dân, tránh để nông dân bị ép giá.
"Chúng tôi chỉ khuyến cáo doanh nghiệp ký hợp đồng rồi phải sớm thu mua cho bà con, còn việc xuất tiền mua tạm trữ lúa gạo thì chưa có", ông Huân cho hay.
Ông Trần Thanh Hiệp, phó giám đốc Sở NN&MT tỉnh An Giang, cho rằng do đã nắm trước thông tin Philippines ngưng nhập khẩu gạo của VN, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo đã chủ động đa dạng hóa thị trường.
Vì vậy dù giá lúa có giảm so với cùng kỳ, nhưng nông dân vẫn có lợi nhuận dù không nhiều. "Sản lượng lúa của nông dân còn lại không nhiều, nên trước mắt chưa ghi nhận trường hợp nào bán đổ bán tháo lúa", ông Hiệp nói.
Trong khi đó, ông Lê Văn Sử, phó chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau, cho biết vừa chỉ đạo các cơ quan liên quan khẩn trương thông tin, phổ biến tình hình tạm dừng nhập khẩu gạo của Philippines để các hợp tác xã, hộ sản xuất và thương nhân kinh doanh lúa gạo nắm và chủ động có kế hoạch sản xuất, kinh doanh; đồng thời hướng dẫn các hợp tác xã, hộ dân thu hoạch, bảo quản và tiêu thụ lúa phù hợp.
Địa phương này cũng hỗ trợ các hộ dân kết nối với thương lái, ưu tiên bán lúa cho các hợp đồng nội địa, hợp đồng xuất khẩu sang các thị trường khác hoặc tạm trữ tại chỗ, không bán tháo lúa với giá thấp.
Ngoài ra theo ông Sử, Sở Công Thương tỉnh Cà Mau cũng cần có giải pháp hỗ trợ các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo tìm kiếm thị trường mới, tăng cường xúc tiến thương mại qua các sàn giao dịch điện tử, hội chợ.
Xuất khẩu gạo thu về 3,17 tỉ USD trong 8 tháng
Theo Bộ NN&MT, trong tháng 8-2025, VN xuất khẩu khoảng 770.000 tấn gạo, với kim ngạch khoảng 344 triệu USD, nâng tổng khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 8 tháng đầu năm đạt 6,3 triệu tấn, tăng 2,2% so với cùng kỳ, với kim ngạch đạt 3,1 tỉ USD, giảm 17,5%. Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của VN với thị phần chiếm 42,4%.
Cũng theo bộ này, trong tháng 8-2025, giá gạo xuất khẩu đồng loạt giảm. Trong đó giá gạo Ấn Độ chạm đáy kể từ tháng 8-2022, giá gạo Thái Lan cũng giảm 16-20 USD/tấn tùy loại do nhu cầu ảm đạm.
Riêng giá gạo VN tăng do người mua tại Philippines tăng tích trữ trước thời hạn tạm dừng nhập khẩu, trước khi giá gạo xuất khẩu của VN quay đầu giảm trở lại với mức giảm bình quân trong tháng 8 với gạo 5% là 12 USD/tấn.
Nên tổ chức mua tạm trữ giúp nông dân
Ông Nguyễn Chí Thành - giám đốc ngành hàng lúa gạo Công ty CP Xuất nhập khẩu An Giang (Angimex) - nói trước khi Philippines chính thức tạm dừng nhập khẩu gạo VN, giá lúa trong nước đã giảm mạnh.
"Và sau khi lệnh tạm dừng này có hiệu lực, doanh nghiệp sẽ khó duy trì hoạt động thu mua lúa chứ chưa nói đến việc giữ giá lúa, vì không có đầu ra", ông Thành nói và cho biết giá lúa đã giảm hơn 2.000 đồng/kg so với cùng kỳ, nhiều khu vực có giá bán lúa dưới giá thành sản xuất.
Ngoài thị trường Philippines bị ảnh hưởng, theo ông Thành, các nhà nhập khẩu tại những nước khác cũng đang nghe ngóng giá lúa gạo VN có tiếp tục giảm nữa hay không.
"Để ổn định giá lúa, hỗ trợ nông dân, theo tôi, Nhà nước nên có giải pháp tổ chức mua tạm trữ. Nếu không có hỗ trợ của chính quyền, tôi lo rằng giá lúa sẽ còn giảm nữa.
Trong khi đó doanh nghiệp cũng bị áp lực phải tìm cách bán gạo để tránh để hàng tồn kho nhiều, giảm áp lực tài chính", ông Thành nói.
Vì sao giá lúa gạo ở miền Tây giảm mạnh?
