Lũ rút, môi trường ô nhiễm dễ gây các bệnh về da, sốt xuất huyết… - Ảnh: NHẬT LINH
Các bác sĩ cảnh báo nếu chủ quan vệ sinh không kỹ hoặc tự điều trị lúc có bệnh, bệnh có thể diễn tiến nặng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Nước bẩn, môi trường ô nhiễm, mầm bệnh bủa vây
Sau khi nước lụt ra, chị Trần Thị Thu Hằng (phường Kim Long, Huế) cố dọn lại góc bếp vẫn còn mùi ẩm bùn. "Ba hôm ngâm nước, da chân tôi bong ra, ngứa rát, đi lại cũng đau. Nhà chưa có nước sạch, tắm rửa gì cũng sợ. Tôi là còn nhẹ, các con tôi ngâm chân trong nước lụt suốt 5 ngày trời bị nứt nẻ nhiều", chị kể, chỉ đôi chân sưng đỏ sau nhiều ngày ngâm nước.
Anh Nguyễn Quốc Hòa (phường Thuận Hóa) cũng chia sẻ: "Mấy hôm đầu nước rút, tôi dọn dẹp luôn, nhưng tối về sốt cao, đau đầu, buồn nôn. Giờ mới biết do dùng trúng nước bẩn, lại ăn uống không kỹ".
Những câu chuyện như của chị Hằng, anh Hòa không hiếm sau lụt. Người dân bị ảnh hưởng sức khỏe khi cơ thể ngâm nước ô nhiễm lâu ngày, cùng việc thiếu nước sạch và điều kiện vệ sinh kém, khiến các bệnh ngoài da, tiêu hóa, hô hấp… phát sinh.
Bác sĩ Nguyễn Hoàng Hảo, khoa y học nhiệt đới Bệnh viện Đà Nẵng, cho biết trong và sau lụt kéo dài, các dịch bệnh thường gặp là bệnh đường tiêu hóa (tiêu chảy cấp, tả, lỵ, thương hàn), bệnh ngoài da (viêm da, nấm, ghẻ, nước ăn chân), bệnh đường hô hấp (viêm họng, cảm cúm, viêm phổi), đau mắt đỏ, cùng bệnh do muỗi truyền, đặc biệt là sốt xuất huyết Dengue. Nguyên nhân chính là ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm.
"Nước lụt chứa vi khuẩn, vi rút, chất thải, xác động vật… tạo điều kiện cho mầm bệnh sinh sôi. Người dân ăn uống, tắm rửa, sinh hoạt bằng nước nhiễm bẩn rất dễ mắc bệnh", bác sĩ Hảo nói. Các bệnh như tả, lỵ, thương hàn có thể lây lan nhanh, với triệu chứng đau bụng, tiêu chảy cấp, nôn mửa, mất nước, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến sốc giảm thể tích, tử vong.
"Khi bị tiêu chảy cấp, tuyệt đối không tự ý mua thuốc cầm tiêu chảy hay tự truyền dịch ở nhà, mà phải đến cơ sở y tế để được xử trí đúng cách" - bác sĩ Hảo lưu ý.
Nước ăn chân, viêm da, Whitmore: những "kẻ thù" âm thầm
Trong điều kiện ẩm ướt, da bị ngâm nước lâu sẽ mềm, dễ tổn thương. Nước lụt trở thành "kẻ thù" âm thầm khi gây ra nhiều bệnh. "Một số bệnh ngoài da thường gặp là nấm kẽ chân, ghẻ, viêm nang lông, nước ăn chân. Điển hình là bệnh nước ăn chân do nấm Candida hoặc Blastomycet, ban đầu da chỉ bong nhẹ, đỏ ẩm, sau đó đau rát, trợt loét sâu, nhiễm trùng sưng đau, khiến đi lại rất khó khăn", bác sĩ Hảo cho biết.
Sau lụt, sốt xuất huyết cũng là bệnh dễ bùng phát trên diện rộng. Bệnh do muỗi Aedes truyền, thường bắt đầu bằng sốt cao đột ngột, nhức đầu, đau cơ, đau khớp, buồn nôn. Nếu không theo dõi sát, bệnh chuyển nặng nhanh, gây sốc, rối loạn đông máu, suy tạng.
Một bệnh khác đáng chú ý là Whitmore - bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei có trong đất và nước bẩn. Người có bệnh nền như đái tháo đường, gan, thận có nguy cơ cao mắc bệnh này, với biểu hiện viêm phổi, sốt cao, áp xe gan, lách…
Ngoài ra trong mùa mưa lụt kéo dài, người dân cần cảnh giác rắn, rết trú ngụ trong nhà. Nếu bị cắn, cần rửa vết thương bằng xà phòng, không garo và đến cơ sở y tế ngay để được xử trí đúng cách.
Để phòng tránh bệnh sau lũ lụt, các bác sĩ khuyến cáo người dân cần giữ vệ sinh cá nhân như rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; lau khô kẽ chân sau khi lội nước bẩn. Bác sĩ khuyến cáo người dân vùng lũ cần dọn dẹp, khơi thông cống rãnh, phun thuốc diệt muỗi, thu gom rác đúng cách môi trường sống. Bà con cũng chú ý ăn chín uống sôi, không dùng thực phẩm đã ngập nước hoặc ôi thiu.
Ngâm nước lâu, cần vệ sinh da nghiêm túc
Bác sĩ Nguyễn Thị Anh Thư, trưởng phòng kế hoạch tổng hợp Bệnh viện C Đà Nẵng, cho biết ngoài các bệnh kể trên, người dân sau lũ còn có thể mắc leptospirosis (xoắn khuẩn vàng da) - bệnh do vi khuẩn Leptospira từ nước tiểu chuột hoặc gia súc gây ra.
Bệnh này dễ gặp ở người thường xuyên ngâm nước bẩn, có biểu hiện sốt, đau cơ, vàng da, vàng mắt, nếu nặng có thể tổn thương gan, thận. "Bên cạnh đó còn có viêm gan A, bệnh hô hấp cấp, viêm phổi, viêm da nhiễm trùng, stress và lo âu sau thiên tai - những vấn đề thường bị xem nhẹ", bác sĩ Thư cho biết.
Việc ngâm nước lâu khiến da mềm, dễ trầy xước, vi khuẩn dễ xâm nhập. Trong khi đó môi trường ẩm, không khí tù, chất thải chưa dọn dẹp sạch lại là "ổ bệnh" cho vi rút và nấm mốc phát triển.
Bác sĩ Thư hướng dẫn: Sau khi tiếp xúc nước lũ, cần rửa sạch da bằng xà phòng và nước sạch, lau khô ngay, tránh ngâm lâu. Với nấm da có thể dùng kem kháng nấm, với các vết loét sưng đỏ, mưng mủ, đau tăng hoặc có sốt thì phải đi khám sớm.
Bác sĩ lưu ý nước uống phải là nước sạch được đun sôi ít nhất 1-2 phút, hoặc xử lý bằng Cloramin B (1 viên/20 lít nước, chờ 30 phút). Nước sinh hoạt cũng cần khử trùng, tuyệt đối không dùng nước lũ tắm hay rửa vết thương.
Thực phẩm phải được nấu chín kỹ, bảo quản nơi khô ráo, không ăn đồ sống. Người dân cần phòng muỗi bằng cách ngủ màn, xịt thuốc, loại bỏ nước đọng quanh nhà. "Đừng quên tiêm chủng đầy đủ, nhất là uốn ván và viêm gan A", bà Thư nói.
Sau thiên tai, người dân không chỉ chịu ảnh hưởng thể chất mà còn dễ mệt mỏi, lo âu, stress. Việc duy trì ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, trò chuyện với hàng xóm giúp ổn định tinh thần và tăng sức đề kháng.
"Chúng ta không thể ngăn lũ, nhưng có thể chủ động bảo vệ sức khỏe mình và người thân. Vệ sinh cá nhân, môi trường sạch sẽ, xử lý nước đúng cách và khám bệnh sớm. Đó là những điều nhỏ nhưng cứu được mạng người", bác sĩ Thư nhấn mạnh.
Bão lũ, ngập lụt nhiều nơi, cẩn trọng nhiễm khuẩn
