Một hoạt động của cuộc thi DECA 2025 bang Texas, Mỹ - Ảnh: P.Q.VINH
Nhận được tin cô con gái lớn đang học cấp III ở Westlake Academy sẽ cùng nhóm bạn tham gia cuộc thi DECA của Khu vực 12 với hơn 20.000 học sinh đến từ các thành phố lớn thuộc cụm Arlington - Fort Worth - Irving (tiểu bang Texas), tôi đã tò mò và tìm hiểu về cuộc thi thú vị này.
Và cũng để đồng hành cùng con, tôi quyết định đăng ký làm giám khảo của cuộc thi này.
Khi lời mời chính thức sau khi được xét duyệt được gửi đến qua email cũng là lúc tôi nhận ra rằng mình sẽ đóng vai trò đánh giá các bài thi của học sinh trong việc role-play (đóng vai), phần thi mà các thí sinh phải đưa ra giải pháp kinh doanh trong thời gian ngắn dựa trên tình huống thực tế mà ban tổ chức đưa ra. Đồng thời cũng là hành trình bắt đầu tìm hiểu về DECA của tôi.
"Săn đầu người" từ sớm, từ xa
DECA là một 
Một số tập đoàn, công ty quốc phòng lớn của Mỹ ráo riết 'săn đầu người'ĐỌC NGAY
Tên đầy đủ ban đầu của DECA là Distributive Education Clubs of America. Nhưng hiện nay tổ chức chỉ sử dụng tên DECA để phản ánh phạm vi rộng hơn về các lĩnh vực phục vụ. DECA đang hoạt động tại hơn 3.200 trường học ở tất cả 50 tiểu bang của Mỹ và các nước như: Canada, Trung Quốc, Đức, Ba Lan, Guam, Mexico, Puerto Rico và Tây Ban Nha.
Cuộc thi còn được cung cấp học bổng từ các đối tác lớn như Marriott, AT&T cùng nhiều doanh nghiệp khác và đây cũng sẽ là cơ hội cho các doanh nghiệp "săn đầu người" các nhà lãnh đạo doanh nghiệp trẻ từ khi còn ngồi ghế nhà trường trung học.
DECA còn được chia ra nhiều cấp độ khác nhau: "High School Division" dành cho học sinh trung học (lớp 9-12), "Collegiate Division" dành cho sinh viên đại học, cao đẳng, "Professional Division" dành cho cựu thành viên hoặc những người quan tâm hỗ trợ DECA và "Alumni Division" kết nối các thành viên đã từng tham gia DECA.
Cuộc thi DECA như chợ học thuật
Có mặt từ rất sớm để làm quen với không khí thi cử chuyên nghiệp với hàng trăm học sinh mặc vest chỉnh tề, tự tin và đầy năng lượng, tôi cũng có cảm giác như được trở về thời gian mình từng đi thi đại học trước đây.
Con gái cùng nhóm bạn trong câu lạc bộ DECA đại diện cho trường sẽ thi đấu với khoảng 20.000 thí sinh trên toàn bang để hy vọng giành được suất vào vòng tiểu bang và sau đó là vòng chung kết ở Orlando, Florida vào cuối tháng 4 này.
Giờ thi bắt đầu và các nhóm thí sinh tự tin lần lượt bước đến các bàn thi. Vui nhất là khi không khí im phăng phắc của toàn bộ khán phòng bị phá vỡ bởi tiếng chuông bấm thời gian bắt đầu được điểm.
Tất cả đã trở thành một cái chợ học thuật thực sự khi toàn bộ thí sinh cùng bắt đầu thể hiện mình, còn các giám khảo thì nhìn nhau cười thích thú vì sự thay đổi không khí "quay xe" nhanh chóng đến vậy.
Đối với phần thi cá nhân, dấu ấn của từng bạn đã được thể hiện rõ nét. DECA tạo điều kiện cho thí sinh bằng cách cho các tình huống thường gắn liền với các lĩnh vực hoạt động kinh doanh mà thí sinh đã từng trải qua hoặc hiện vẫn duy trì hoạt động kinh doanh.
Điều mà giám khảo kiểm tra khả năng các thí sinh trong phần này chính là sự am hiểu tường tận với những quyết định kinh doanh của mình.
Đối với phần thi theo nhóm thì có tính đồng đội hơn và thử thách hơn gấp bội. Mỗi đội sẽ cần có hai người và mỗi người sẽ được yêu cầu làm một bài kiểm tra 100 câu hỏi trắc nghiệm như phần thi cá nhân.
Sau đó các đội cũng sẽ nhận được một tình huống kinh doanh liên quan đến lĩnh vực mà cả đội đã đăng ký, từ đó sẽ tự ra quyết định chiến lược kinh doanh. Đây chính là điểm khác biệt quan trọng nhất giữa phần thi cá nhân và thi nhóm.
Mỗi đội khi bắt đầu phần trình bày của mình, tôi không khỏi ngạc nhiên trước sự chuẩn bị kỹ lưỡng của các bạn. Dù chỉ có 10 phút để suy nghĩ và lên kế hoạch marketing cho đề tài mà ban tổ chức mới đưa ra nhưng mỗi nhóm thí sinh đều thể hiện sự tự tin và khả năng tư duy nhanh nhạy.
Một số đội gây ấn tượng mạnh với cách tiếp cận sáng tạo, trong khi một số khác lại cho thấy tư duy thực tế và khả năng giải quyết vấn đề hiệu quả. Tuy vậy cũng có vài đội lần đầu thử lửa nên sự chuẩn bị vẫn còn hời hợt, trả lời không đúng trọng tâm giải quyết vấn đề nhưng chỉ là thiểu số.
Trao đổi với tôi về lợi ích của cuộc thi DECA, ông Robin - một thành viên của ban tổ chức - cho biết: "DECA là cuộc thi để phát triển kỹ năng thực tế, giúp học sinh áp dụng lý thuyết vào thực tế thông qua các bài tập. Ngoài ra sẽ giúp các học sinh kết nối với các chuyên gia và doanh nghiệp, cải thiện khả năng cạnh tranh trong học tập và thị trường lao động".
DECA không chỉ là một cuộc thi mà còn là môi trường đào tạo thực tế giúp học sinh rèn luyện kỹ năng quan trọng cho tương lai, đặc biệt là sự tự tin, khả năng tư duy phản biện và cách xử lý tình huống thực tế.
Năm 2017, "thần đồng" Đỗ Nhật Nam đã từng xuất sắc chinh phục giải 3 cá nhân DECA cấp tiểu bang Pennsylvania ở hạng mục "Nguyên tắc quản trị kinh doanh". Cuộc thi này có tới 4.500 thí sinh tham gia.
DECA bắt đầu sôi động ở Việt Nam
Ở Việt Nam, hiện tại một số trường trung học phổ thông tại các thành phố lớn đã thành lập các câu lạc bộ DECA như Hanoi Amsterdam DECA (Hà Nội), PTNK DECA (Trường phổ thông Năng khiếu - Đại học Quốc gia TP.HCM) và đã gặt hái những thành công nhất định. Đặc biệt trong cuộc thi "Vietnam DECA 2024 Saigon Fall competition", PTNK DECA đã bùng nổ với màn trình diễn ấn tượng, vượt qua gần 140 thí sinh để giành vị trí quán quân trong số 9 trường dự thi.
60 sinh viên quốc tế ‘có tiềm năng lãnh đạo’ tham gia trại hè tại Đại học Quốc gia TP.HCM
