Người bệnh đang được siêu âm tuyến giáp - Ảnh: HUỲNH THẢO
Tại sao bệnh ung thư tuyến giáp lại tăng lên nhiều đến như vậy, đặc biệt gặp nhiều ở các bạn trẻ?
Việc chẩn đoán và điều trị quá lố
Anh N.V.T., 33 tuổi, ngụ ở quận Bình Thạnh, TP.HCM, kể trong một lần
Ca phẫu thuật ung thư tuyến giáp - Ảnh: BSCC
Không cần tầm soát ung thư tuyến giáp
Lý giải điều "quá lố" này, TS Quốc Thịnh cho hay ung thư tuyến giáp dạng nhú thường diễn tiến rất chậm có khi hàng chục năm mà không gây ra triệu chứng. Thậm chí nhiều nghiên cứu cho thấy khi phẫu thuật tử thi, nhiều người có sẵn loại ung thư này đi kèm, nhưng tử vong là do nguyên nhân khác.
Ung thư tuyến giáp gặp nhiều ở phụ nữ. Theo hầu hết các hướng dẫn về phòng chống ung thư, ung thư tuyến giáp hầu hết diễn tiến rất chậm, dễ chữa khỏi nên không cần phải tầm soát ung thư tuyến giáp. Điều này khác với nhiều loại ung thư khác. Chỉ những hạt giáp gây ra triệu chứng mới cần thiết chẩn đoán và điều trị.
Thờ ơ với chất xơ, dễ bị béo phì, tiểu đường và cả nguy cơ ung thưTheo Hội Tuyến giáp Mỹ (ATA), nếu tình cờ siêu âm thấy có hạt giáp nghi ngờ ung thư, chỉ nên sinh thiết nếu hạt này lớn hơn 1cm.
Thậm chí có khuyến cáo lớn hơn 1,5cm thì mới cần lấy kim chích vô để thử xem có phải là bệnh ung thư tuyến giáp không. Khi có kết quả là ung thư mới điều trị.
Các hạt giáp nhỏ vài milimet dù có nghi ngờ cũng không cần sinh thiết mà chỉ cần theo dõi định kỳ. Nhưng thực tế hiện nay rất nhiều cơ sở y tế cứ siêu âm thấy hạt giáp chỉ vài mm, nghi ngờ là chỉ định cho bệnh nhân đi chọc hút tế bào. Khi phát hiện ra ung thư thì cho bệnh nhân phẫu thuật ngay.
Theo ông Thịnh, khi siêu âm dù nghi ngờ bệnh nhân bị ung thư nhưng hạt giáp còn quá nhỏ, không triệu chứng thì "đừng làm gì hết vì không nguy hiểm gì". Khi đó bác sĩ chỉ cần nói với bệnh nhân hạt này không nghiêm trọng đến sức khỏe, do đó cứ sống chung, theo dõi định kỳ, khi nào hạt giáp phát triển lớn mới cần can thiệp.
Nhiều nơi như Hàn Quốc, Đài Loan, Hong Kong... cũng đã trải qua tình cảnh ung thư tuyến giáp nhiều giống như Việt Nam hiện nay. Họ gọi đó là "cơn dịch" ung thư tuyến giáp.
Ở Hàn Quốc, giai đoạn từ năm 1980 - 2000, ung thư tuyến giáp trở thành một cơn dịch vì người nào cũng được "đè" ra chọc hút tế bào, tìm bệnh ung thư tuyến giáp.
"Tại Việt Nam nếu cứ chẩn đoán sớm và điều trị quá mức thì ung thư tuyến giáp sẽ đứng hàng đầu, có thể lại xuất hiện cơn dịch ung thư tuyến giáp như các nước trước đó. Điều này sẽ làm hao tốn nguồn lực y tế, lý ra phải dành cho điều trị các loại ung thư khác", ông Thịnh nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, TS Thịnh khuyến cáo không vì vậy mà chủ quan khi có các triệu chứng liên quan tuyến giáp như sờ thấy một cục ngay vùng tuyến giáp, sờ thấy hạch cổ, nuốt hơi vướng... cần đi khám chuyên khoa ngay.
Chỉ tầm soát cho trường hợp đặc biệt
Hiện không có quốc gia nào trên thế giới khuyến cáo tầm soát ung thư tuyến giáp, chỉ khuyến cáo tầm soát cho những trường hợp đặc biệt như trẻ bị nhiễm phóng xạ trước 5 tuổi (trường hợp này rất hiếm). Những người có bố hoặc mẹ, hoặc anh, chị, em ruột bị ung thư tuyến giáp dạng tủy mới cần tầm soát tuy nhiên dạng này cũng rất hiếm gặp.
Ung thư tuyến giáp dạng nhú có một số ít trường hợp liên quan đến gia đình, tuy nhiên phải có ba người trong gia đình mắc bệnh ung thư tuyến giáp mới cần đi tầm soát. Còn những trường hợp bình thường không phải đi tầm soát, chỉ khi có triệu chứng như có một cục trên cổ mới cần đi khám, tầm soát...
Bác sĩ mổ vì bệnh nhân yêu cầu
"Đa phần bệnh nhân được chẩn đoán ung thư tuyến giáp từ nơi khác, sau đó mới đến Bệnh viện Ung bướu điều trị với một nỗi lo. Khi bác sĩ xem kết quả, tư vấn bệnh nhân chưa cần phẫu thuật, nhiều bệnh nhân nói "Tôi còn con nhỏ, xin bác sĩ hãy phẫu thuật giúp tôi", lúc đó bác sĩ không thể từ chối được.
Bệnh nhân yêu cầu thì chúng tôi mổ chứ chúng tôi thấy chưa cần thiết lắm, thậm chí nếu mình từ chối họ lại đi nơi khác điều trị" - PGS Nguyễn Anh Khôi, trưởng khoa ngoại đầu cổ hàm mặt Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, cho hay.
Ông Khôi cho biết lứa tuổi thường gặp bệnh này là 15-45 tuổi. Đây là bệnh ung thư của những người trẻ. Tuy nhiên theo thống kê bệnh ung thư tuyến giáp trên tỉ lệ dân số, cũng như tỉ lệ tử vong do ung thư tuyến giáp đều không tăng.
Trước đây ở Hàn Quốc phát hiện ung thư tuyến giáp rất nhiều. Theo dõi những hạt giáp này trong 10 năm chỉ có chưa tới 5% trường hợp tăng kích thước. Hiện Hàn Quốc không cho siêu âm tuyến giáp quá nhiều như Việt Nam. Ở Mỹ, những hạt giáp dưới 1cm cũng sẽ không được can thiệp.
"Còn ở Việt Nam hiện cứ thấy có hạt giáp là cho chọc tế bào, đây là thói quen không cần thiết" - PGS Khôi nói.
Các nhóm nguy cơ dẫn đến ung thư tuyến giáp nên biết để phòng tránh và tầm soát
