Nghệ sĩ Út Bạch Lan trong một lần đi hát từ thiện - Ảnh: nghệ sĩ Tô Châu cung cấp
Nghệ sĩ Tô Châu - người con nuôi cuối cùng của nghệ sĩ Út Bạch Lan đồng thời cũng là người bà tin tưởng giao điều hành nhóm Hoa Lan Trắng khi bà qua đời - nhớ lại đây là nhóm hát được Út Bạch Lan thành lập khoảng năm 1995.
30 năm, một hành trình thiện nguyện
Trong làng cải lương, nghệ sĩ Út Bạch Lan được mệnh danh là giọng ca sầu nữ với chất giọng u buồn, đầy cảm xúc và diễn xuất cực kỳ tinh tế.
Bà từng là người đồng hành trong nghề nghiệp lẫn cuộc sống cùng danh ca Thành Được. Dù ông bà đã chia tay nhưng ký ức đẹp về đôi nghệ sĩ tài danh Thành Được - Út Bạch Lan vẫn không phai mờ trong tâm trí người yêu cải lương.
Vốn là cô bé hát rong quê gốc Long An nhưng nhờ giọng ca thiên phú mà Út Bạch Lan từng bước trở thành cô đào nổi tiếng của làng cải lương.
Cuộc đời của bà buồn bởi cuối đời bà không chồng, không con nhưng với tài năng, nhân cách Út Bạch Lan vẫn là nghệ sĩ được người trong giới và khán giả kính trọng. Rất nhiều nghệ sĩ đã trở thành con nuôi của bà như nghệ sĩ Phương Hồng Thủy, soạn giả Hoàng Song Việt.
Út Bạch Lan luôn nhớ đến xuất thân nghèo khó nên bà dành nhiều thời gian cho công tác thiện nguyện. Bà thường xuyên đến vùng sâu vùng xa phát quà, xây cầu cho bà con nghèo.
Những lần đó thấy nghệ sĩ bà con hay yêu cầu họ "hát nghe chơi", vậy là Út Bạch Lan lập một nhóm nghệ sĩ, cứ mỗi lần làm từ thiện lại tổ chức buổi văn nghệ ấm cúng để phục vụ bà con.
Sau đó mọi người đề xuất nên lấy tên nhóm, tên Hoa Lan Trắng được chọn, như tên nghệ danh bà Út Bạch Lan và cũng là bài ca cổ Hoa Lan Trắng mà soạn giả Viễn Châu đã viết riêng dành tặng Út Bạch Lan.
Những việc làm tốt đẹp của bà được nhiều nghệ sĩ thương mến, ủng hộ tham gia nhóm như nghệ sĩ Út Trà Ôn, Thanh Nguyệt, Bích Phượng, Minh Tài, Diệu Hiền...
Ngoài hát thiện nguyện, nhóm Hoa Lan Trắng thường xuyên hát ở các chùa. Nghệ sĩ Út Bạch Lan tự bỏ tiền túi thuê xe, lo cho anh em ăn uống, nghệ sĩ tự nguyện tham gia không đòi hỏi chi phí.
Ở mỗi điểm, tùy điều kiện mà nhà chùa gửi lộc cho nghệ sĩ. Có nơi gửi đòn bánh tét, có nơi gửi 50.000 đồng, 100.000 đồng vậy mà ai cũng vui vì cùng Út Bạch Lan hùn phước làm đẹp cho đời.
Những năm cuối đời dù sức khỏe yếu nhưng hễ ở đâu kêu đi ca làm từ thiện là Út Bạch Lan lại tất tả tổ chức. Rồi bà lo lắng coi đem quà gì cho người nghèo, tổ chức văn nghệ ra sao...
Nghệ sĩ Út Bạch Lan và Tô Châu hát trích đoạn cải lương ở chùa - Ảnh: nghệ sĩ Tô Châu cung cấp
Nối tiếp tâm nguyện của má Út
Trong một lần lưu diễn năm tháng tại Mỹ thấy sự chịu thương chịu khó của Tô Châu, khi về bà Út Bạch Lan đã qua nhà nói chuyện với má Tô Châu: "Chị cho tui nhận nó làm con nuôi út nha". Tình má con của Út Bạch Lan và Tô Châu gắn bó từ đó.
Tâm sự với Tuổi Trẻ, Tô Châu nói anh xúc động bởi sự hiền từ và cái tâm của Út Bạch Lan với nghề, với đời. Bà nói là nghệ sĩ phải biết mang ơn khán giả đã yêu thương, cho mình chén cơm. Vì vậy đi hát ở ngoài có tiền bà lại dành dụm làm từ thiện như cách trả ơn đời, trả ơn khán giả.
"Tụi tui là lớp trẻ nên được tham gia Hoa Lan Trắng sau này. Nhớ hoài hình ảnh má với cô Diệu Hiền hồi đi hát từ thiện ở Gia Lai, ngồi trên xe một chặng đường dài khi xuống xe mấy đứa tụi tui xụi lơ, vậy mà má với cô Hiền khỏe re, cười hề hề: Đi làm từ thiện tự nhiên thấy khỏe, còn ở nhà hoài mới bệnh! Bởi vậy lúc đó tụi tui hay gọi vui má với cô Diệu Hiền là Lý Đức!", Tô Châu nhớ lại.
Anh nói khoảng năm 2013, má Út Bạch Lan kêu mọi người đi hát từ thiện ở chùa ngoài Vũng Tàu, tới nơi thấy vắng hoe, hóa ra người ta mời tháng sau mà má nhớ lộn tháng này.
Về nhà má kêu Tô Châu lại, biểu: "Má già rồi, sức khỏe không còn, trí nhớ lẫn lộn, mỗi lần lộn vầy vừa tốn kém mà mất công nghệ sĩ, thôi con thay má điều hành Hoa Lan Trắng đi!". Vậy là từ đó mọi việc của Hoa Lan Trắng do Tô Châu lo.
Hoa Lan Trắng giờ có thêm nhiều nghệ sĩ như Thanh Sử, Phương Huệ, Chí Cường, Hồng Lan, Kim Phụng, Lý Thu, Trương Anh Đào, Nhật Nguyên...
Có thêm cả nghệ sĩ Thoại Miêu, chị về hát lại nhiều vai trước đây của nghệ sĩ Út Bạch Lan và cũng coi như chị lớn thay mặt má Út dìu dắt các nghệ sĩ. Với sự gầy dựng mấy chục năm trời của nghệ sĩ Út Bạch Lan nên đoàn Hoa Lan Trắng đã tạo được uy tín và sự yêu thương.
Cứ mỗi mùa Phật đản và mùa Vu lan là nhóm đi diễn liên tục, chưa kể những show diễn rải rác khác trong năm.
Tô Châu và các nghệ sĩ khác tâm niệm nhóm mang tên của một nghệ sĩ tài danh, đáng kính vì vậy họ luôn cẩn trọng để giữ tiếng cho cố nghệ sĩ Út Bạch Lan, nối tiếp tâm nguyện của bà, chia sẻ yêu thương đến cộng đồng.
Một đêm tháng 11-2016 khi chỉ còn những hơi thở yếu ớt, bà Út thều thào với Tô Châu: "Quà, quà cho tụi nhỏ".
Ý bà muốn nhắc đến việc chuẩn bị quà cho chuyến từ thiện đến với trẻ em nhiễm chất độc da cam và người già khuyết tật tại Vĩnh Long vào cuối tháng 11 năm đó. Chỉ ít phút sau, bà nấc lên mấy tiếng rồi đi.
Lan trắng tiễn đưa 'Sầu nữ' Út Bạch Lan
