Thép nhập khẩu về khu vực cảng Hải Phòng được lưu giữ trong địa điểm kiểm tra, giám sát hải quan theo quy định - Ảnh: CẨM GIANG
Trước đó, theo lệnh áp thuế 
Xe tự chế chở tôn, sắt thép ở TP.HCM: Đi gần như thấy... tử thầnĐỌC NGAY
Điều đáng lo ngại hơn, theo các chuyên gia, việc số lượng thép cán nóng HRC khổ rộng nhập vào Việt Nam tăng mạnh còn nguy cơ ảnh hưởng đến việc xác định hàng xuất xứ Việt Nam.
Bởi thép HRC chiếm 80 - 90% trong cơ cấu giá thành sản phẩm thép hạ nguồn, trong khi nhiều quốc gia nhập khẩu thép lớn như Mỹ, Canada và một số nước EU... yêu cầu các sản phẩm thép hạ nguồn phải được sản xuất từ sản phẩm HRC của nhà sản xuất nội địa Việt Nam.
"Vì vậy việc để cho thép HRC khổ lớn trên 1.880mm vào Việt Nam có nguy cơ bị các nước đề nghị điều tra lẩn tránh xuất xứ và các nhà sản xuất sản phẩm thép hạ nguồn có nguy cơ bị vạ lây", một chuyên gia khuyến cáo.
Trao đổi với chúng tôi, ông Chu Thắng Trung, phó cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), cho biết đã nắm được thông tin liên quan việc gia tăng nhập khẩu đối với các sản phẩm thép cán nóng có chiều rộng lớn trên 1.880mm nhằm mục đích lẩn tránh việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá.
Do vậy cơ quan này cũng đã gửi bản câu hỏi điều tra bổ sung, đề nghị các công ty nhập khẩu cung cấp bổ sung thông tin về tình hình nhập khẩu, sử dụng và bán các sản phẩm thép cán nóng có chiều rộng lớn trên 1.880mm.
"Chúng tôi cũng có công văn đề nghị Bộ Tài chính (Cục Hải quan) xem xét có biện pháp tăng cường giám sát đối với các lô hàng nhập khẩu sản phẩm thép cán nóng được kê khai có chiều rộng lớn hơn 1.880mm để hạn chế khả năng gian lận của thương nhân thông qua việc khai sai kích thước sản phẩm nhằm lẩn tránh thuế chống bán phá giá", ông Trung thông tin.
Nhập khẩu thép khổ rộng tăng...18 lần
Theo thống kê từ Cơ quan Hải quan, trong tháng 7-2025, tổng các loại thép cán nóng HRC nhập khẩu là 642.000 tấn, riêng từ Trung Quốc chiếm 405.000 tấn. Trong đó các mặt hàng thép khổ rộng từ Trung Quốc là 163.000 tấn, chiếm hơn 40% thép HRC nhập khẩu.
Tính chung 7 tháng đầu năm, lượng nhập khẩu các loại thép cán nóng khổ từ 1.880mm trở lên từ Trung Quốc về Việt Nam lên gần 832.000 tấn, cao gấp 18 lần so với 7 tháng đầu năm ngoái. Loại thép khổ rộng 2.000mm chiếm 72% lượng nhập của 7 tháng đầu năm.
Thép cuộn cán nóng khổ rộng nhập khẩu từ Trung Quốc chủ yếu là các mác thép thông dụng, phổ biến (Q235B, Q355B, SAE 1006, SS400, A36...), được nhập khẩu để sử dụng như HRC thông thường (sản xuất tôn, ống thép, gia công kết cấu...).
Như vậy trong 7 tháng đầu năm, các loại thép cán nóng HRC nhập khẩu vào Việt Nam là 5,2 triệu tấn, riêng thị trường Trung Quốc là 3,2 triệu tấn, chiếm 61%. Trong số này riêng hàng thép khổ rộng của Trung Quốc là 832.000 tấn, gấp 18 lần so với cùng kỳ.
Hải quan tăng kiểm soát phòng chống gian lận
Thông tin từ Cơ quan Hải quan cho biết đã triển khai hàng loạt giải pháp nhằm vừa phòng chống gian lận vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong xuất nhập khẩu hàng hóa, trong đó có nhập khẩu thép cán nóng.
Tại Chi cục Hải quan khu vực 3 (quản lý tại địa bàn Hải Phòng), sau khi Bộ Công Thương ban hành quyết định áp dụng thuế chống bán phá giá chính thức đối với một số sản phẩm thép cán nóng có xuất xứ từ Trung Quốc, cơ quan này đã thông báo tới cộng đồng doanh nghiệp thông qua website để doanh nghiệp nắm bắt và thực hiện đúng quy định.
Cơ quan này cũng chỉ đạo các đơn vị triển khai thực hiện nghiêm túc quyết định của Bộ Công Thương về áp thuế chống bán phá giá với thép HRC. Trong đó, tập trung vào các nội dung trọng tâm để phòng chống gian lận như: thu thập thông tin, phân tích, đánh giá hoạt động nhập khẩu mặt hàng thép cán nóng.
Ngoài ra Cơ quan Hải quan cũng thiết lập, áp dụng tiêu chí phân luồng kiểm tra trong thực hiện thủ tục hải quan đối với lô hàng thép nhập khẩu, phù hợp với mức độ rủi ro. Thực hiện kiểm tra theo phân luồng của hệ thống; thực hiện giám sát, kiểm tra các lô hàng trọng điểm theo sự chỉ đạo.
Có thể áp dụng biện pháp điều tra bổ sung sớm hơn
Trả lời Tuổi Trẻ, đại diện Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho hay đã chủ động thu thập thêm thông tin, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và có cảnh báo đến doanh nghiệp để thực thi nghiêm các quy định của pháp luật.
Trong quá trình điều tra chính thức, Bộ Công Thương cũng đã gửi bản câu hỏi điều tra bổ sung cho các doanh nghiệp nhập khẩu đề nghị các công ty nhập khẩu cung cấp bổ sung thông tin về tình hình nhập khẩu, sử dụng và bán các sản phẩm thép.
Ngoài ra, bộ đã hoàn thiện thể chế, ban hành các thông tư hướng dẫn nghị định 86 để có thể thực thi ngay các quy định mới về phòng vệ thương mại từ ngày 1-7.
Các quy định mới đã lường trước khả năng doanh nghiệp lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại nên đã cho phép áp dụng các biện pháp kịp thời, trên cơ sở đề nghị của doanh nghiệp cũng như cân nhắc hài hòa lợi ích của tất cả các bên.
Nếu có kết luận lẩn tránh thuế, có thể áp dụng các biện pháp chặt chẽ, sớm hơn thay vì phải mất tối thiểu 9 tháng áp dụng biện pháp bổ sung và nếu gia hạn điều tra phải mất 12 tháng.
Điểm tin 8h: Giá cà phê bất ngờ bật tăng; Nhập khẩu thép HRC khổ rộng từ Trung Quốc tăng sốc
