“Ngày đi đánh giặc, bữa cơm còn không no”
Những ngày tháng 4 lịch sử, trong căn nhà của con gái ở thành phố Vinh (Nghệ An),
Mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Cháu.
Mẹ Nguyễn Thị Cháu sinh được 7 người con (5 gái, 2 trai). Năm 1968, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước bước vào giai đoạn ác liệt nhất. Anh Hoàng Văn Xoan (sinh năm 1950) khi đó vừa tròn 18 tuổi,
Chiến tranh đã lùi xa, nhưng ước nguyện tìm thấy và đưa hài cốt hai người con liệt sỹ của mẹ vẫn chưa trở thành hiện thực.
Nỗi đau chưa nguôi ngoai thì chiến tranh lại khiến mẹ đau đớn đến tột cùng khi nhận thêm hai giấy báo tử của người em trai út Nguyễn Văn Niên (sinh năm 1948) và người con trai cả Hoàng Văn Xoan. Hai năm nhận ba giấy báo tử, nỗi đau quá lớn, khiến tinh thần và sức khoẻ của mẹ suy kiệt.
“Trải qua nhiều biến cố lớn, sức khỏe mẹ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Căn bệnh tim cũng từ đó mà ra. Có thời điểm, mẹ tôi khóc nhiều quá, ngã bệnh nằm liệt giường mấy tháng trời. Mẹ nhớ thương các anh đến nỗi, cứ thấy ai mặc áo quần bộ đội đi qua là ngất xỉu. Chiến tranh kết thúc, nhiều người trở về, mẹ vẫn không nguôi hy vọng về các anh tôi...”, bà Hòa nghẹn giọng.
Nói rồi bà Hòa vào phòng lấy chiếc điện thoại, mở tấm hình anh trai - liệt sỹ Hoàng Trung Tính, đặt vào tay mẹ. Trong ảnh, gương mặt điển trai, vẫn còn vương nét ngây thơ, nhưng cũng nghiêm nghị. Mẹ đưa bàn tay nhăn nheo run run miết nhẹ tấm ảnh, như thể đứa con trai bằng xương, bằng thịt đã trở về.
Ghi nhận sự hy sinh và cống hiến thầm lặng của mẹ đối với sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, Chủ tịch nước đã ký quyết định phong tặng bà Nguyễn Thị Cháu là Mẹ Việt Nam anh hùng.
![]() |
Mẹ Nguyễn Thị Cháu bên vợ chồng bà Hòa |
Năm tháng qua đi, mẹ Nguyễn Thị Cháu dần chấp nhận sự thật rằng, các con sẽ không thể trở về. Nguyện vọng cuối đời của mẹ là có thể tìm thấy hài cốt của các con. Tuy nhiên, đã hàng chục năm trôi qua, ước nguyện ấy vẫn chưa thành hiện thực. Dù chị em bà Hòa đã nhiều lần đi tìm thông tin các anh nhưng vẫn chưa thấy.
Mới đây, mẹ Nguyễn Thị Cháu được đơn vị công an lấy mẫu để thực hiện giám định ADN phục vụ công tác xác minh thông tin liệt sỹ. Mẹ tin, bằng cách này, sẽ sớm tìm thấy và đưa các con trở về.

