Khai giảng học kỳ mới, học sinh cầm sách mới trên tay chạy trong khuôn viên một trường tiểu học ở thành phố Hòa Châu, khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc ngày 1-9 - Ảnh: VCG
Việc phổ cập 
Chào mừng năm học mới 2025-2026: Dẫn dắt phát triển quốc gia bằng giáo dụcĐỌC NGAY
Cùng với đó Luật Khuyến khích học tập B.E. 2566 (2023) cũng được thông qua để thúc đẩy học tập liên tục cho cả trẻ em và người lớn. Chính phủ còn khuyến khích các chương trình học tập linh hoạt cho trẻ em ngoài trường học, kết hợp giữa giáo dục chính quy và không chính quy.
Tại Trung Quốc, phổ cập giáo dục không chỉ dừng lại ở giai đoạn tiểu học mà còn được mở rộng sang trung học cơ sở và trung học phổ thông. Đi cùng với đó là đầu tư ngân sách: riêng năm 2023 tổng chi cho giáo dục bắt buộc đạt 2,8427 nghìn tỉ nhân dân tệ (389 tỉ USD), chiếm 44% tổng chi giáo dục quốc gia.
Việc phân bổ nguồn lực này cho thấy Chính phủ Trung Quốc coi trọng nền tảng phổ cập như một ưu tiên chiến lược để bảo đảm mọi trẻ em đều được học đến hết phổ thông.
Mỹ là một ví dụ điển hình về thành công của chính sách giáo dục: giáo dục bắt buộc đến hết trung học cơ sở và hầu hết các bang đã mở rộng quy định này sang trung học phổ thông. Tỉ lệ trẻ không đi học ở Mỹ nằm trong nhóm thấp nhất thế giới, góp phần duy trì lực lượng lao động có trình độ phổ thông cơ bản.
Đức cũng đi theo hướng tương tự. Theo báo cáo năm 2016 của UNESCO, khu vực Tây Âu (bao gồm Đức) chỉ ghi nhận 3% trẻ ở bậc tiểu học không đến trường. Điều này phản ánh một hệ thống giáo dục công mạnh, với nghĩa vụ học tập kéo dài đến hết trung học phổ thông và sự hỗ trợ toàn diện của nhà nước.
Ở Pháp, theo báo cáo năm 2023 của Cơ quan châu Âu về giáo dục đặc biệt và hòa nhập, khung pháp lý quy định giáo dục tiểu học và trung học là bắt buộc được củng cố bằng nhiều tham vấn chính sách gần đây.
Bộ Giáo dục Pháp trong năm 2022 đã tổ chức đối thoại với nhiều bên liên quan nhằm rà soát và mở rộng phạm vi thực hiện. Cách tiếp cận này nhấn mạnh vai trò của nhà nước trong việc không chỉ duy trì nghĩa vụ học tập đến hết trung học cơ sở mà còn tạo điều kiện để thanh thiếu niên tiếp tục học hết trung học phổ thông.
Các quốc gia phát triển có tỉ lệ phổ cập cao
Ở các quốc gia phát triển, hệ thống pháp lý và chính sách xã hội chặt chẽ đã giúp tỉ lệ phổ cập gần như tuyệt đối. Báo cáo "Không để ai bị bỏ lại phía sau" của UNESCO năm 2016 cho biết ở nhóm "các nước phát triển", tỉ lệ trẻ tiểu học không đến trường chỉ là 3,1%. Đây là mức rất thấp so với Nam Á hay châu Phi, cho thấy khung nghĩa vụ học tập và sự đầu tư công cộng mạnh mẽ tạo ra sự khác biệt.
Phổ cập giáo dục gắn với an sinh xã hội
Các nghiên cứu chỉ ra phổ cập giáo dục không thể tách rời khỏi chính sách an sinh và sự tham gia của cộng đồng. UNESCO năm 2016 cảnh báo rằng bất bình đẳng về giới, địa lý và thu nhập là những rào cản lớn khiến hàng triệu trẻ em không được đến trường.
Ở Trung Quốc, năm 2023 có hơn 6,6 triệu trẻ được hưởng trợ cấp sinh hoạt cơ bản và 468.000 trẻ khuyết tật được hỗ trợ phục hồi chức năng. Còn tại Pháp, Bộ Giáo dục đã tổ chức tham vấn nhiều bên liên quan để mở rộng giáo dục hòa nhập.
Những ví dụ này cho thấy giáo dục phổ cập chỉ bền vững khi gắn với an sinh và có sự đồng hành của xã hội.
Trình Quốc hội phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi
